De Aardappeleters

“De Aardappeleters” is een beroemd schilderij van de Nederlandse kunstenaar Vincent van Gogh. Het werd geschilderd in april 1885 in Nuenen, een klein dorpje in Nederland en wordt beschouwd als een van Van Gogh’s belangrijkste en krachtigste werken. Het weerspiegelt de vroege stijl van de kunstenaar, voordat hij overging op de heldere, post-impressionistische kleuren waar hij misschien wel het meest bekend om is.

Het schilderij toont een boerengezin dat rond een tafel zit en aardappelen eet. De scène wordt zwak verlicht door een hangende olielamp en de sfeer is die van het rauwe plattelandsleven. De figuren zijn ruig en knoestig, net als de aarde die ze bewerken, met grove gelaatstrekken en door het zwoegen versleten handen. Van Gogh wilde de boeren afbeelden zoals ze waren en schreef in een brief aan zijn broer Theo: “Ik heb het echt zo willen maken dat de mensen het idee krijgen dat deze mensen, die hun aardappels eten bij het licht van hun kleine lamp, zelf de aarde hebben bewerkt met deze handen die ze in de schaal leggen…”.

Van Gogh’s stijl in dit schilderij verschilt duidelijk van zijn latere werk. Het behoort tot zijn vroege Nederlandse periode, die sterk werd beïnvloed door de donkere, sombere tinten van de Nederlandse realistische schilders en ook door kunstenaars als Jean-François Millet die de arbeid op het platteland idealiseerden. In “De Aardappeleters” ontbreken de levendige kleuren en krachtige penseelstreken die kenmerkend zijn voor Van Goghs latere stijl. In plaats daarvan gebruikt hij een donkerder palet van aardse bruintinten en grijstinten om een realistischere, sombere sfeer te creëren.

“De Aardappeleters” wordt om verschillende redenen als een meesterwerk beschouwd:

1. **Narratief**: Van Gogh presenteert een diepgaand verhaal over de ontberingen en de eenvoudige waardigheid van het plattelandsleven. Het schilderij vertelt een verhaal van hard werken, gemeenschappelijk leven en de grimmige realiteit van het boerenleven in de 19e eeuw.

2. **Stijlontwikkeling**: Het schilderij markeert een belangrijke fase in Van Goghs evolutie als kunstenaar. Het vertegenwoordigt zijn diepe verbondenheid met en empathie voor de arbeidersklasse en kansarmen, een thema dat hij gedurende zijn hele carrière heeft voortgezet.

3. **Technische voltooiing**: Ondanks de kritiek die het destijds kreeg vanwege de grove weergave van de boeren, is Van Goghs techniek in dit schilderij indrukwekkend. De complexe rangschikking van licht en schaduw, de textuur van de huid en kleding en de algehele compositie laten zien dat er een vaardige hand aan het werk is.

Samengevat is “De Aardappeleters” niet alleen een mijlpaal in de artistieke reis van Van Gogh, maar ook een krachtig portret van het plattelandsleven dat ook vandaag de dag nog weerklank vindt bij het publiek.